Direct naar:

Probleemstelling: Alles van waarde is weerloos

De oplossing volgens EigenDraads: Waarde geven aan waardeloos textiel

Hogere doel en wie wij zijn: EigenDraads aan de slag met eigen draad

Wat we nu aan het doen zijn: Niet lullen maar poetsen

Alles van waarde is weerloos¹

De consumptie van textiel is de afgelopen decennia aanzienlijk gestegen, ook wordt textiel steeds sneller afgedankt¹. Als textiel wordt afgedankt, dan kan dit het beste in de daarvoor bestemde textielafvalbak gegooid worden. Helaas gebeurt dit niet altijd en verdwijnt momenteel gemiddeld 55% van het Nederlandse textielafval bij het restafval en daarmee in de verbrandingsoven². 

De overgebleven 45% (in Rotterdam is dit zelfs slechts 29%³) van het afval dat wel in de textielbak terecht komt wordt opgehaald door textielinzamelaars. Dit textiel wordt vervolgens gesorteerd voor hergebruik, en als dat niet mogelijk is, voor recycling. In de huidige situatie gaat dit voornamelijk om laagwaardige recycling zoals poetsdoeken of isolatiemateriaal. Slecht 1% van al het textiel wordt weer teruggebracht in de textielketen en hoogwaardig gerecycled.  

Waar textielinzamelaars en textielsorteerders eerder hun geld konden verdienen met het herdraagbare deel van het textielstromen, wordt deze hoeveelheid steeds kleiner en wegen de kosten voor o.a. het sorteren niet op tegen de opbrengsten van deze textielstromen⁵. Dit probleem zal in de komende jaren verergeren: textiel wordt van een steeds lagere kwaliteit en het landschap raakt versnipperd met kledingmerken die hun eigen inzamelingsacties starten. Daarnaast verdwijnt als gevolg van deze krappe business case voor inzamelaars een groot deel van het ingezamelde textiel vrijwel ongesorteerd naar het buitenland, bestemming onbekend⁶. Echter roepen steeds meer ontwikkelingslanden de import van textiel een halt toe. Het resultaat is een groeiend aandeel ‘waardeloos’ textiele producten die geen waardevolle bestemming hebben omdat ze kapot, vies of uit de mode zijn. 

Vanaf 2025 zijn overheden vanuit de Europese Waste Directive verplicht om textiel apart in te zamelen⁷. Deze groeiende textielberg zal, als er geen oplossing wordt geboden voor het waardeloze textiel, echter niet leiden tot een circulaire textielketen. Daarnaast wordt het economisch en materieel potentieel van dit textiel niet benut.

Er zou een laatste redmiddel moeten komen voor textiel dat nu waardeloos achterblijft omdat het niet herdraagbaar of verkoopbaar is. Dit textiel zou middels (chemische) recycling moeten worden omgezet naar grondstoffen die kunnen worden teruggebracht in de textielketen. Dit redmiddel zou idealiter lokaal, in nabijheid van exporteurs van gebruikt textiel, gevestigd moeten zijn. 

De urgentie voor een dergelijk laatste redmiddel voor textiel in Europa wordt helaas geïllustreerd tijdens de uitbraak van het Corona virus. Ten gevolge van handelsrestricties op tweedehands textiel is de afhankelijkheid van textiel inzamelaars en sorteerders van export gebleken. Zonder buitenlandse afzetmarkt zijn opslag en verbranding de enige bestemming voor de continue stroom afgedankt textiel die gegenereerd wordt door de Europese consument⁹. Met een lokale laatste redmiddel voor textiel tijdens Corona zoals hierboven omschreven, was de afhankelijkheid van export voor de valorisatie van textiel een stuk lager geweest. Tevens zou hiermee de economische en milieu-impact van Corona ook aanzienlijk lager zijn geweest. 

Waarde geven aan waardeloos textiel

Rotterdam bevindt zich in een unieke positie om waardeloos textiel om te zetten in waardevolle materialen: naast het textiel dat wordt ingeleverd door de Rotterdammers, is de stad ook een belangrijke doorvoerhaven voor tweedehands textiel uit binnen-en buitenland¹⁰. 

Als het lukt om (een deel van) de niet herdraagbare, niet verkoopbare textiel-stromen af te vangen en te recyclen, zou Rotterdam een eigen textiele grondstof kunnen produceren en exporteren in plaats van een textiel(afval)stroom waarvan we niet precies weten waar deze terecht komt. Op deze manier kan Rotterdam niet alleen de eigen, nationale en Europese circulaire ambities waarmaken, maar met verbeterde sortering en recycling op schaal kunnen tevens banen worden gecreëerd in de regio.

De valorisatie van het ‘waardeloze’ deel van afgedankt textiel zou een nieuw hoofdstuk toevoegen aan het business model van textiel inzamelaars en sorteerders. Deze financiële prikkels zijn broodnodig om het aandeel ingezameld textiel en de circulaire potentie van het ingezamelde textiel te verhogen.  

Een ‘laatste redmiddel’ voor het niet-herdraagbare deel van de textielafvalberg ontstaat niet vanzelf maar vraagt om een actieve samenwerking tussen (lokale) overheid, keten- en kennispartners. Vanuit inzicht in de volumes en samenstelling van de textielstromen in Rotterdamse stad en haven, kan de juiste recycling technologie worden geïdentificeerd waarmee materiële, financiële en maatschappelijke waarde wordt gemaximaliseerd. 

Een dergelijk ‘laatste redmiddel’ voor niet-herdraagbaar textiel zou Europese steden zoals Rotterdam transformeren van exporteurs van laagwaardig textielafval, in producenten van waardevolle en betaalbare grondstoffen voor de textielindustrie en daarbuiten. 

EigenDraads aan de slag met eigen draad

EigenDraads is ontstaan vanuit de noodzaak om de problematiek en kansen van waardeloos textiel te laten zien en benutten, te beginnen in Rotterdam. EigenDraads is een sociale onderneming die actief oplossingen voor (Rotterdamse) textielafval in kaart brengt en uitprobeert. Daarnaast helpt EigenDraads publieke en private ketenpartners om hun eigen rol in een circulair textiel systeem vorm te geven en te vervullen. 

EigenDraads bestaat uit Hilde van Duijn¹¹ en Remi Veldhoven¹². Twee bevlogen ondernemers die samen werken aan de verwezenlijking van hun missie. Zij doen dit met financiële steun van onder andere het CityLab010 innovatieprogramma van de Gemeente Rotterdam¹³, met als werkplek het circulaire ecosysteem BlueCity¹⁴.

Niet Lullen maar poetsen

EigenDraads is alvast begonnen. Het niet-herdraagbare deel van het textiel dat is achtergelaten bij de start van de Rotterdamse marathon in 2019 is ontdaan van accessoires zoals ritsen en knopen door de sociale werkplaats. Het textiel is omgezet naar polyester garen in samenwerking met een recycler en een spinner. Het kledingstuk dat hier vervolgens uit gemaakt is  wordt in 2020 gepresenteerd.

Maart 2020

En toen kwam Corona…. Na een vliegende start met onze presentatie voor de wethouder in januari (zie vorige blog) werd helaas door het Coronavirus de Rotterdamse marathon afgelast. EigenDraads gaat door en is, samen met de gemeente Rotterdam, op zoek naar een andere mogelijkheid om het kledingstuk dat gemaakt is van het marathon-textielafval te presenteren. Wordt vervolgd!

Januari 2020

Al via verschillende ingangen en onze Citylab010 subsidie waren wij in contact met gemeente Rotterdam. Op vrijdag 24 januari kregen wij de kans om deze gemeente connectie verder uit te breiden tijdens een ontmoeting met Arno Bonte, de Rotterdamse wethouder voor duurzaamheid. Samen met BlueCity Lab en Awearness Kollektif gingen wij in gesprek over de urgentie en het potentieel van een oplossing voor afgedankt textiel. Met echte bergen kleding visualiseerden we wat er gebeurt met het Rotterdamse textielafval en vertelden we wat de alternatieve kunnen zijn als ons (EigenDraads) idee geïmplementeerd wordt.

December 2019

Omdat we allebei bezige bijtjes zijn; met parttime banen en andere freelance projecten, hadden we behoefte aan een vaste dag en plek voor onze EigenDraads werkzaamheden. We hoefden er niet lang over na te denken waar dit moest zijn en kunnen onszelf sinds januari 2020 rekenen tot de BlueCity community. Blue city is gevestigd in het oude Tropicana zwembad en huisvest verschillende start-ups die zich bezighouden met de circulaire economie. Wij voelen ons zeker thuis op deze fantastische plek!